بهداشت و ورزش سالمندان
رعایت بهداشت و حفظ سلامت برای تمام افراد جامعه ضروری است. در این میان سالمندان نسبت به افراد دیگر آسیب‌پذیر‌تر هستند و بی‌توجهی به بهداشت، می‌تواند آسیب‌های زیادی به آن‌ها وارد کند. افراد مسن و کهن‌سالی که تمایل دارند مستقل بمانند، باید بهداشت را به خوبی رعایت کنند تا دچار مشکل نشوند. از طرفی سلامت و شادابی افراد به حرکت وابسته است. ورزش می‌تواند انسان را از حالت بی‌تفاوتی و افسردگی بیرون آورد و باعث ایجاد نشاط و امیدواری در وی گردد. پس چه خوب است ورزش در برنامه روزانه افراد مسن قرار گیرد تا همراه با رعایت کامل بهداشت، بتوانند شادابی را در خود حفظ نمایند و امید به زندگی در آن‌ها افزایش یابد.
بهداشت برای سالمندان
سالمندی یکی از مهم‌ترین و شاید طولانی‌ترین دوره زندگی هر فرد است. اهمیت بهداشت در سالمندان ممکن است در ظاهر یک امر بی‌اهمیت به نظر برسد اما در واقع توجه به بهداشت افراد مسن، سبب پیشگیری از بروز بیماری‌های مختلف در آن‌ها می‌شود. همچنین از لحاظ روحی، باعث تقویت اعتمادبه‌نفس در آن‌ها می‌شود؛ همان‌طور که عدم رعایت بهداشت می‌تواند باعث ایجاد حس منفی و میل به تنهایی این دسته از افراد شود. شناسایی عوامل مؤثر در حفظ و افزایش سلامت سالمندان، می‌تواند از بروز و ابتلای آن‌ها به بیماری‌های مزمن پیشگیری نماید. رعایت بهداشت فردی مانند نظافت دهان و دندان و شستشوی مداوم بدن، استفاده از آب آشامیدنی و غذاهای سالم و تازه، کنترل منظم فشارخون و وزن بدن از موارد مهمی است که در این گروه سنی باید مورد توجه قرار گیرد.
نقش فعالیت بدنی و ورزش در سلامتی
همه افراد برای حفظ سلامت، باید متناسب با شرایط جسمی و سنی خود ورزش کنند. همراه با فعالیت بدنی، ماده‌ایی به نام مورفین در مغز ترشح می‌شود. مورفین ترشح شده از مغز، در بدن حس نشاط و شادابی ایجاد کرده و به دنبال آن، شخص به سلامت روح و جسم می‌رسد. به جز آن، وجود تحرک کافی باعث افزایش جریان خون در اندام‌ها و مغز می‌شود؛ در نتیجه از سکته‌های قلبی جلوگیری می‌کند، سطح نمک را در مغز پایین می‌آورد و باعث بهتر شدن کیفیت خواب می‌گردد. وقتی‌که اکسیژن خون بیشتر شود، رفتار و اخلاق افراد نیز بهتر می‌شود. ورزش، بالارفتن توان بدنی و تقویت عضلات را به همراه دارد، ذخیره کلسیم در استخوان‌ها را تشدید می‌کند. همچنین باعث تناسب وزن و کاهش چربی‌های مضر در بدن می‌شود. وجود تحرک کافی در دوران سالمندی، باعث فعال شدن روده‌ها شده و جلوی یبوست را می‌گیرد. ناگفته پیداست که بی‌تحرکی، عوارض نامطلوبی برای بدن به دنبال دارد؛ از جمله ضعف عضلات شکم که باعث فشردگی مهره‌ها بر روی دیسک‌ها خواهد شد.
رژیم غذایی مناسب و رعایت الگوی خواب
نیازهای تغذیه‌ای سالمندان به ویژه افراد پیر، بسیار متفاوت است. آن‌ها برای هضم و جذب راحت مواد غذایی، به مقدار غذای کمتری نیازمندند؛ پس افزایش تعداد وعده‌های غذایی و کاهش حجم غذا در هر وعده، برای آن‌ها ضروری است. همچنین باید از مایعات فراوان استفاده و از مصرف غذاهای سرخ‌شده و پر ادویه پرهیز کنند. شیر گرم همراه با عسل، نبات یا زنجبیل میان وعده بسیار خوبی برای آن‌ها است. اجابت مزاج در همه افراد باید منظم باشد اما در این گروه سنی، چون اغلب دچار مشکل گوارش می‌شوند، باید بیشتر رعایت شود. مهم‌ترین لازمه برای این منظور، استفاده از رژیم‌های غذایی مناسب است؛ مثل آبگوشت با گوشت لطیف (گوسفند، مرغ یا بلدرچین)، زرده تخم‌مرغ عسلی و نوشیدن نوشیدنی‌های گرم که هضم راحتی دارند. برخی تنقلات مانند انجیر تازه و خشک، انگور و مویز برای‌شان مفید و حتی مورد نیاز آن‌هاست؛ چرا که انرژی مورد نیازشان را تأمین و از بروز یبوست در آن‌ها جلوگیری می‌کند. در برخی افراد با افزایش سن، نیاز به خواب کم می‌شود. اگر خواب نسبت به سنین جوانی کمتر شود یا به هم بخورد، طبیعی است و جای نگرانی ندارد. این حالت را نباید با استفاده از قرص‌های خواب‌آور به هم زد.
کمک به حفظ روحیه سالمندان
دوره سالمندی یکی از مقاطع حساس زندگی هر فرد است. سالمندان در این دوره، به همدلی و همراهی فرزندان نیاز بیشتری پیدا می‌کنند؛ چرا که با تهدیدات بسیاری از جنبه سلامت جسم و روان روبه‌رو می‌شوند. تهدیداتی مانند ابتلا به بیماری‌های مزمن، تنهایی و نداشتن حمایت اجتماعی. فعالیت بدنی و قدم‌زدن در محیط‌های آرام، مانند پارک‌های محلی، بهترین ورزش برای این گروه سنی محسوب می‌شود. علاوه بر آن، حضور و فعالیت در اجتماع، بهترین راه حفظ سلامت روانی سالمندان است. این کار می‌تواند از بروز افسردگی، که شایع‌ترین رخداد زمان پیری است، جلوگیری کند. به این منظور، برقراری دوستی با سایر سالمندان و وقت‌گذرانی با آن‌ها، درست‌ترین گام و بهترین گزینه برای کمک به آرامش روانی افراد سالخورده است. آن‌ها می‌توانند با شرکت در کارهای اجتماعی و انسان‌دوستانه سرگرم شوند. این کار باعث می‌شود حس مفید بودن و سازندگی در سالمندان تقویت شده و به رضایت خاطر برسند.
حفظ روحیه و شادابی در دوران سالمندی بسیار مهم است؛ چرا که رسیدن به سن پیری، نشاط را در انسان کم می‌کند. ارتباط مؤثر اعضای خانواده با افراد مسن، حس مفید بودن و مورد علاقه بودن را به آن‌ها منتقل می‌کند. همین موضوع می‌تواند سلامت جسمی را همراه با سلامت روحی، برای آنان به ارمغان بیاورد. برای جلوگیری از برخی مشکلات و آسیب‌های دوران پیری، ذکر چند مورد ضروری است.
-استعمال عطر، رایحه‌های خوشبو و گرم، در ایجاد حس خوب و گرمی مغز بسیار تأثیرگذار است. این کار باعث می‌شود روند فراموشی در این گروه از افراد کم شده و به تعویق بیفتد.
-پله‌ها شایع‌ترین محل زمین‌خوردن افراد کهنسال هستند. برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقی، باید مطمئن شویم در فضای منزل و پله‌ها نور کافی وجود دارد. هنگام راه‌رفتن روی سطوح خیس و لغزنده، مانند کف حمام، نیز باید بسیار مراقب بود.
-برخاستن ناگهانی از رختخواب یا از حالت نشسته، ممکن است موجب عدم تعادل آن‌ها گردد. به همین سبب باید از حرکات سریع بپرهیزند؛ چرا که هرگونه شکستگی در این افراد، بسیار مشکل‌ساز شده و به علت کمبود کلسیم، دیرتر ترمیم می‌یابند.
