خنده بر هر درد بی درمان دواست
ساده ولی پیچیده
وقتی خوشحالیم، به سادگی می خندیم. آیا تاکنون به چگونگی انجام این عمل نشاط آور اندیشیده اید؟ انسان برای خندیدن، مکانیزمی پیچیده دارد. هنگامی که شخصی می خواهد بخندد، نخست بخش چپ مغز او فعال شده و واژه ها و جوک ها را تحلیل می کند. پس از آن، قسمت جلویی مغز که به احساسات و حالات روانی مربوط است، بسیار فعال می شود؛ سپس قسمت راست مغز، اطلاعات مربوط به جوک را پس از تحلیل نهایی، راهی قسمت پشت سر می کند که وظیفه کنترل محرک های بدنی را دارد. پس از سپری شدن همه این مراحل و کنش ها، واکنش روانی خندیدن روی می دهد.
خنده آورها
تاکنون فکر کرده اید ما به چه چیز می خندیم؟ آری! به چیزهایی که برایمان بامزه است؛ از جمله: معمولا انسان ها به چیزهای غیر عادی می خندند. آنها تا مطلبی را می شنوند یا با آن روبه رو می شوند، شروع به پیش بینی آن به صورت زندگی روزمره خود کرده و زمانی که پایان آن عادی و بر اساس پیش بینی آنها نباشد، باعث بروز خنده شان می شود؛ چراکه یک احساس جدید در انسان پدید آورده است که برای ما جالب و بامزه است. عامل دیگری که باعث بروز خنده می شود، احساس برتری است؛ مانند اینکه ما به حماقت برخی افراد در جوک ها می خندیم؛ چون خودمان را از آنها برتر می دانیم. به همین علت است که وقتی از ما تقدیر می شود، ناخودآگاه می خندیم. یکی دیگر از عوامل خنده، احساس آسودگی است. مثلا وقتی کاری به سرانجام می رسد یا زمانی که بدن و مغز شما به استراحت روانی نیاز دارد، فرمان خنده صادر می شود؛ چون از فشارهای روانی واردشده می کاهد. مهم ترین عامل خنده، تعجب انسان است. وقتی ما از چیزی متعجب می شویم و برایمان جالب باشد به آن می خندیم.
فرهنگ در نکات خنده دار بسیار نقش دارد. مثلا یک کشور بهمطلبی می خندد؛ ولی برای فرهنگی دیگر، هیچ جذابیتی ندارد. هر کدام از عوامل خنده، حالتی خاص از خنده را به وجود می آورند.
زندگی سالم
اگر می خواهید زندگی سالمی داشته باشید، زیاد بخندید. پژوهش ها نشان می دهد افرادی که بیشتر می خندند، از نظر روحی و جسمی سالم تر از دیگران اند. افزون بر این عمر درازتری دارند. شاید خنده برهر درد بی درمان دوا نباشد، اما می توان گفت: خنده بر بسیاری از دردها دواست مهم ترین کارخنده آن است که به اعصاب ماتعادل داده و از بیماری های گوناگون جلوگیری می کند. خنده هورمون های استرس را بسیار کم کرده و سبب می شود کم تر عصبانی شویم و فشارخون ما بالا نرود. خنده سبب زیاد شدن سلول های پروتئین می شود که عامل سلامتی است. همچنین سبب بیشتر شدن بزاق دهان می شود و از ورود بیماری های عفونی از راه دهان به بدن جلوگیری می کند. بیشتر مردم احساسات منفی (مانند ترس یا نفرت) را در خود نگه می دارند و خنده راهی است برای بیرون ریختن این احساسات و آرام شدن اعصاب انسان. افزون براین خنده زیاد، باعث ایجاد احساس رضایت در فرد می شود و امید و انگیزه او را به زندگی افزایش می دهد. خنده بر سلامت انسان می افزاید؛ پس بهتر است بیشتر بخندید. در روایات معصومان نیز به خندیدن و خنداندن توصیه شده است. مانند روایتی از حضرت علی علیه‌السلام که فرموده اند: «هر کس غریبی را درغربت احترام کند یا اندوهش را برطرف سازد یا به او آب و غذا بدهد یا به وی لبخند بزند، بهشت برای او خواهد بود».1
هر چیزی به اندازه
باید دانست که هرچیزی اندازه ای دارد. خندیدن نیز چنین است. در روایت هم این مطلب آمده است که خنده باید به گونه ای باشد که صدای آن به قهقهه نرسد و یا خندیدن بدون دلیل، ناپسند است. درباره روش پیامبراکرم صلی الله علیه و آله آمده است که خنده ایشان بدون قهقهه (لبخند) بود.2 امام صادق عليه السلام در روایتی فرموده اند: یکی از چیزهایی که در آن دشمنی خداوند متعال است، خنده بیجا و بدون دلیل است».3
چگونه بخندیم
اگر می خواهید در زندگی خود بیشتر بخندید، می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
چیزهایی را که برای شما جالب است و شما را می خنداند، بشناسید و آنها را بیشتر وارد زندگی خود کنید. اطراف خود را از آدم های شاد پرکنید، نه آدم هایی که با دیدن آنها یاد مصیبت هایتان می افتید. بکوشید بامزه باشید. خنداندن افراد اطراف شما می تواند برای شما هم مفید باشد.
پی نوشت ها
1. الحكم الزاهرة، ص۳۸۶.
٢. سنن النبی، ص ۷۵.
٣. آداب و سنن (ترجمه جلد شانزدهم بحار الانوار)، ص۱۱۴
