شهادت امام حسن عسکری ع تسلیت باد.
خورشید پشت ابر
به‌مناسبت سالروز شهادت امام حسن عسکری علیه السلام و آغاز امامت ولی‌عصر عج الله تعالی فرجه الشریف
امام حسن عسکری ع یازدهمین امام معصوم ماست که در چهارسالگی، بنا به درخواست متوکل عباسى، دهمین خلیفه عباسیان؛ به همراه پدر بزرگوارش امام هادی ع به اجبار راهی سامرا، پایتخت عباسیان در عراق شدند. ایشان پس از شهادت پدر گرامی‌شان، در سال ۲۵۴ هجرى قمرى به امامت شیعیان رسید. دوره امامت امام حسن عسکری ع با سه خلیفه عباسی، معتز، مهتدی، و معتمد هم‌زمان بود. امام توانست در زمان حکومت معتز با وجود محدودیت‌های حکومتی، با مردم ارتباط برقرار کند و یاران‌شان سؤال‌های خود را از ایشان بپرسند. پس از مدتی معتز تصمیم گرفت جلوی ارتباط امام را با مردم بگیرد و دستور داد ایشان را زندانی کنند. امام در دوره یک‌ساله خلیفه بعدی، یعنی مهتدی نیز هم‌چنان در زندان بود. با آغاز خلافت معتمد در سال ۲۵۶ هجری قمری به سبب قیام‌ها و اعتراضاتی که توسط شیعیان صورت گرفت، امام حسن عسکری ع از زندان آزاد شد. پس از آن، رفت‌وآمد شیعیان به خانه امام و ارتباط با ایشان آسان شد. این موضوع که باعث نگرانی و وحشت حکومت عباسیان شده بوده، باعث شد در سال 260 به دستور معتمد، امام دوباره راهی زندان شود و پس از آزادی نیز به‌شدت تحت مراقبت باشد.
در آن روزهای سخت، مردم علاوه بر این که از وجود امام خویش محروم بودند، هم‌چنان زیر فشار ظلم و ستم خلیفه قرار داشتند. آن‌ها مجبور بودند حتی مذهب خود را پنهان و با تقیه زندگی کنند. با این حال امام حسن عسکری ع نسبت به اداره امور شیعیان غافل نبود و مانند امامان پیش از خود، از نمایندگانی جهت ارتباط با شیعیان استفاده می‌کرد.
معتمد عباسی خلیفه ستمگر و غاصب، همیشه از محبوبیت و عشق مردم به امام حسن عسکری ع نگران بود؛ برای همین تصمیم گرفت امام یازدهم شیعیان را در هشتم ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجرى در شهر سامرا مسموم کند و او را به شهادت برساند. با شهادت امام، حکومت عباسی به دنبال یافتن فرزند ایشان به‌عنوان جانشین پدر بود. به همین خاطر بود که امام حسن عسکری ع از ابتدای تولد فرزند عزیزش، ولادت او را از دیگران پنهان کرد؛ چون می‌دانست دشمنان اهل‌بیت به این فرزند رحم نخواهند کرد. به همین سبب بسیاری نمی‌دانستند امام، فرزندی به نام مهدی دارد. گرچه یاران خاص و محدودی از ولادت این امام بزرگوار اطلاع داشتند. به خاطر همین پنهان‌کاری، شیعیان فراوانی دچار شک و تردید شدند و از خویش سؤال می‌کردند امام بعدی چه کسی می‌باشد؟
جعفر، عموی امام زمان پس از شهادت امام حسن عسکری ع با سوءاستفاده از جهل مردم نسبت به فرزند امام حسن عسکری ع، بیان کرد که او جانشین امام است و می‌خواست بر پیکر مقدس برادرش نماز بخواند. هنگامی که به نماز ایستاد ناگهان، همگان دیدند پسری مثل ماه درخشان از پشت پرده بیرون آمد، جعفر را کنار زد و فرمود: «عمو عقب بایست من سزاوارترم که بر جنازه پدرم نماز بخوانم.» (کمال‌الدین و تمام النعمه، صدوق، ج2، ص475) بدین طریق به همه اعلام کرد او جانشین پدر و امام برحق است. خبر نمازخواندن یک کودک پنج‌ساله بر پیکر مقدس امام حسن عسکری ع در سامرا پیچید و باعث وحشت میان بنی‌عباس شد. دشمنان که اخبار امامت امام مهدی عج و قیام او بر علیه ستمگران را، بارها از پیامبر و عترت آن حضرت، شنیده بودند برای جلوگیری از امامت آن حضرت و عملی‌شدن این قیام، به دستور معتمد خلیفه ستمگر عباسی، وارد منزل امام شدند و به دنبال یافتن فرزند مبارک ایشان، همه‌جای منزل را بازرسی کردند. هنگامی که او را یافتند و می‌خواستند دستگیرش کنند، ناگهان مهدی از دیدگان سربازان حکومت پنهان شد و کسی موفق نشد ایشان را بگیرد.
محمدبن‌حسن در سال ۲۵۵ هجری قمری به دنیا آمد و با عناوینی هم‌چون امام مهدی، امام زمان، حجت‌بن‌الحسن، دوازدهمین و آخرین امام شیعیان در میان مردم مشهور شد. دوران امامت آن حضرت در پنج سالگی، پس از شهادت امام حسن عسکری ع در سال ۲۶۰ قمری آغاز شد و تا پس از ظهور ایشان، تا آخرالزمان ادامه خواهد داشت.
غیبت صغرا
غیبت صغرای امام عج به سال 260 هجری قمری در ماه ربیع‌الاول آغاز شد. غیبت صغرا به معنای پنهان‌بودن از چشم مردم به مدت کوتاه است. در این غیبت که 69 سال به طول انجامید، امام مهدی به‌صورت مخفی و پنهانی زندگی می‌کرد و فقط از طریق نمایندگان خود، با مردم ارتباط داشت و پاسخ پرسش‌های آنان را می‌داد و هدایت‌شان می‌کرد. با غیبت کامل امام مهدی عج ممکن بود که دشمنان باعث گمراهی شیعیان و سردرگمی آن‌ها شوند و مسأله امامت به فراموشی سپرده شود. برای مقابله با انحرافات، شبهات و خطرات احتمالی لازم بود ارتباط شیعیان با امام خود به‌طور کامل قطع نشود؛ از این رو نواب اربعه از سوی امام معرفی شدند تا مردم بتوانند با امام ارتباط داشته باشند. از طرفی نمایندگان، مسئوليت اداره امور شيعيان را با هدايت و دستورات مستقيم ایشان عهدهدار شوند. این سفیران و نمایندگان به ترتیب عبارت بودند از: عثمان بن سعید عمری، محمد بن عثمان، حسین بن روح نوبختی، علی بن محمد سمری.
غیبت کبرا
بعد از درگذشت آخرین نماینده امام در سال 329 هجری قمری، غیبت صغرا به پایان رسید. پس از آن کسی به‌عنوان نماینده خاص امام به مردم معرفی نشد و این آغازی بود برای شروع غیبت کبرا. اين دو دورة غيبت مهدي موعود سال‌ها پيش از تولد ایشان، توسط رسول گرامي اسلامh و ائمه ع پيشگویي شده و از همان زمان توسط راويان و محدثان، در کتاب‌های حدیث بیان شده است. براي نمونه به چند روايت اشاره ميشود.
رسول اكرم ص ميفرمايد: «سپس امام‌شان غائب ميشود و تا مدتي كه خدا بخواهد از ديدگان آن‌ها پنهان ميشود و براي او دو غيبت خواهد بود؛ كه يكي از آن‌ها طولانيتر از ديگری است.» (بحارالانوار، ج 52، ص 380) پیامبر در این روایت، سال‌ها قبل از ولادت حضرت مهدی، به موضوع غیبت ایشان اشاره می‌کند و می‌فرماید یکی از آن غیبت‌ها طولانی‌تر است. این بیان نورانی حضرت می‌رساند که امام عزیز ما، دو غیبت دارد که یکی طولانی‌تر است، در نتیجه غیبت دیگر کوتاه‌تر خواهد بود.
امام حسين ع ميفرمايد: «براي مهدي غيبتي هست كه گروه‌هایی در آن ايام غيبت از دين برمی‌گردند (مرتدّ ميشوند) و گروه ديگري ثابت‌قدم ميمانند.» (منتخب الاثر، ص 205) امام حسین ع در این روایت می‌فرماید، به سبب این غیبت طولانی برخی از مردم از ظهور حضرت ناامید می‌شوند و با حیله‌گری دشمنان از دین خود برمی‌گردند؛ ولی گروهی دیگر در عهد خویش با امام زمان پایدارند و هم‌چون کوه ایستاده و منتظر ظهور هستند. نظیر این جریان در قصه حضرت موسی، در سوره‌های بقره، اعراف و طه بیان شده است. وقتی خداوند متعال از حضرت موسی می‌خواهد برای دریافت تورات به کوه طور بیاید، حضرت موسی به بنی‌اسرائیل می‌فرماید این سفر سی روز به طول می‌انجامد. اما بعد از پایان سی روز، خداوند ده روز دیگر موسی را در کوه طور نگه‌می‌دارد و ایشان بعد از چهل روز که نزد بنی‌اسرائیل برمی‌گردد با کمال تعجب می‌بیند شخصی به نام سامری از طولانی‌شدن غیبت موسی سوءاستفاده کرده و گروهی از مردم گوساله‌پرست شدند. آن‌ها عقاید سامری را قبول کرده بودند، با این که معجزات فراوانی از حضرت موسی دیده بودند.
امام صادق ع ميفرمايد: «براي صاحب اين امر غيبتي هست؛ پس هر بندهاي از خداي خود تقوی پیشه كند و به دين خدا چنگ بزند. هنگامی‌که به شما گفته شود امام‌تان غائب شده، تكذيب نكنيد. هنگامی‌که خدا اجازه ظهور دهد، ظاهر خواهد شد.» (اصول كافي، ج 1، ص 340) امام اميرالمؤمنين ع ميفرمايد: «امام غائب ما دو غيبت خواهد داشت، كه يكي طولانيتر از ديگري است در دوران غيبت تنها کسانی که دارای یقینی استوار و معرفتی کامل باشند، در اعتقاد به امامتش پایدار می‌مانند.» (ينابيع الموده، ج 3، باب 71، ص 82) باقی‌ماندن بر پیمان با مولای‌مان مهدی عج نیازمند اعتقادی محکم و معرفتی کامل است که هیچ وسوسه‌گری نتواند انسان را، از مسیر درست عشق به مهدی خارج کند، همانند درختی تنومند که هر طوفانی را از کندن خود ناامید می‌کند.
بر همگان واجب است که درباره حضرت مهدی عج و پدر بزرگوارشان مطالعه کنند تا با شناختی کامل، زمینه‌ساز ظهور باشند. خدا، حضرت مهدی عج را چون خورشیدی در پشت ابر، از نظرها پنهان کرد تا در وقت مشخصی زمینۀ ظهورشان فراهم شود. منتظر روزی هستیم که غیبت کبرای ایشان تمام شود و با وجود پر مهرشان، ریشۀ ظلم و ستم را بخشکانند.
صبح جمعه است هوایت نکنم، می‌میرم
از ته دل چو صدایت نکنم، می‌میرم
کاش در جمعه این هفته قدم رنجه کنی
جمعه‌ها ندبه برایت نکنم، می‌میرم
