عید همراه با رضایت پروردگار

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «هر روز که خدا را در آن نافرمانی نکنند، روز عید است.» (نهج البلاغه، کلمات قصار، ش ۴۲۸)

هر قوم و ملتی برای خود عیدی دارند که در آن به شادی می پردازند. در میان مسیحیان جشن سال نو میلادی وجود دارد. اعیاد قربان و فطر هم برای مسلمانان و نوروز، عید باستانی فارسی زبانان می باشد. در معنای لغوی عید آمده است: «عید به معنای بازگشت است؛ لذا به روزهایی که مشکلاتی از جمعیتی برطرف می شود و بازگشت پیروزی ها و راحتی هاست، عید گفته می شود.» (تفسیر نمونه، ج۵، ص۱۶۶)

عید در روایات اسلامی آن قدر مهم است که برای آن آداب مخصوصی بیان کرده اند. امام صادق علیه السلام درباره آداب عید می فرماید: «چون نوروز فرارسد، بدن خود را بشوی و پاکیزه ترین جامه هایت را بپوش و با خوشبوترین عطرها خودت را معطر كن و در آن روز روزه دار باش.» وسایل الشیعه، ج ۱، ص ۳۴۶)

نبی مکرم اسلام صلی الله عليه و آله در حدیثی می فرماید: «مؤمن زیرک، هشیار و محتاط است.» (بحارالانوار، ج۶۷، ص۳۰۷) انسان مؤمن از تمام لحظات زندگی، نهایت استفاده را می کند و چندین برابر سود می برد. او می داند عید برای شادی می باشد و می کوشد که شادی خود را چندین برابر کند. او عید را عبادت می بیند و ایام عید را بهانه ای قرار می دهد برای دید و بازدید.

عید نوروز زمان خوبی برای باهم بودن است؛ بهانه ای برای کمک رساندن؛ وسیله ای برای شادکردن دل خود و دیگران. اگرچه کمک کردن به خویشان و دیگران، هم به صورت مادی و هم به صورت معنوی زمان و مکان خاصی ندارد. اما این یاری کردن در عید، شادی را دوچندان می کند. همان گونه که امام على علیه السلام می فرماید روزی که معصیت خدا در آن نباشد؛ آن روز عید است. چه معصیتی بالاتر از این که انسان در اعیاد و سایر ایام به دیدار دوستان و آشنایان خود نرود و آنها را یاری نکند و در راه معصیت خدا حرکت کند!

خندیدن، بازی و شادی در ایام عید خوب است؛ به شرط آن که بیهوده نباشد. آمده است در روز عید فطر امام حسن علیه السلام گروهی را دید که بیهوده می خندند و بازی می کنند. امام به یارانش فرمود:

خداوند ماه رمضان را وسیله آزمایش خلق خود قرار داده تا از طریق اطاعتش برای رسیدن به بهشت و رضایت او از یکدیگر پیشی گیرند؛ جمعی به سرعت در آن شتافتند و به مقصد رسیدند و گروهی تخلف کردند و گرفتار خسران شدند. بسیار مایه تعجب است از کسی که در این روز، بیهوده می خندد و به بازی مشغول است؛ روزی که به نیکوکاران پاداش داده می شود و مقصران ناامید از رحمت الهی می گردند. به خدا سوگند اگر پرده ها کنار رود، نیکوکاران به اعمال نیکشان سرگرم خواهند بود و بدکاران به بدی هایشان.» (من لایحضر الفقیه، ج۱، ص۵۱۱)

مؤمن باهوش و زیرک است؛ چراکه از کارهای مادی نهایت استفاده معنوی را می برد. قرآن می فرماید حواریون درخواست غذای آسمانی کردند و درخواست آنها مادی بود؛ چرا که گفتند: «می خواهیم از آن بخوریم، و دل های ما (به رسالت تو مطمئن گردد.» (مائده/۱۱۳) اما حضرت عیسی این خواسته مادی را تبدیل به خواسته معنوی می کند و می فرماید: «پروردگارا! از آسمان مائدهای بر ما بفرست! تا برای اول و آخر ما، عیدی باشد.» (مائده/۱۱۴) اگر توجه شود، حواریون اولین هدف خود را از مائده آسمانی خوردن بیان کردند؛ ولی حضرت عیسی برجا گذاشتن نشانه سرور برای تاریخ، نشانه قدرت خداوند، و سپس مسأله رزق را مطرح کرد و بدین گونه به همه فهماند که مسائل معنوی و اجتماعی بر مسائل گروهی و اقتصادی مقدم است.

با نگاهی اجمالی به اعیاد اسلامی به این نکته می رسیم که این اعیاد، اطاعت از دستورات خداوند است. شادی واقعی زمانی است که این شادی در راستای رضایت و اطاعت از خدا باشد.