نقش والدین در ازدواج فرزندان
خانواده اولین و کوچک‌ترین پایگاه در زندگی اجتماعی است؛ که انسان‌ها در درون آن رشد می‌کنند. این کانون، اساسی‌ترین نهادی است که وظیفه تربیت فرزندان را به عهده دارد؛ فرزندانی که سازندگان جامعة آینده خواهند بود؛ پس برای رسیدن به جامعه‌ای موفق و متعالی باید از این زیربنای اساسی، آغاز کرد. در اسلام به این پایگاه اجتماعی توجه ویژه‌ای شده؛ به طوری‌که حداقل ۱۵۰ آیه و تعداد فراوانی حدیث دربارة آن، وارد شده است. اولین قدم برای تشکیل این نهاد ارزشمند، ازدواج است. از این رو ازدواج یکی از مسائل اساسی در زندگی انسان‌ها می‌باشد و در این امر پدر و مادر نقشی اساسی دارند و اسلام نیز آن را یکی از حقوق فرزندان بر والدین قرار داده است. پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: «از حقوقی که فرزند بر پدر دارد، سه چیز است: نام نیکی برای او انتخاب کند؛ خواندن و نوشتن به او یاد دهد؛ و چون به سن بلوغ رسد، همسری برای او انتخاب کند.»(وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۲۰۰)
نقش والدین در انتخاب همسر
از لحظه ورود انسان به این دنیا، این پدر و مادر هستند که مسیر زندگی کودک‌شان را مشخص می‌کنند. آن‌ها انتخاب می‌کنند که فرزندشان در چه محیطی زندگی کند، چگونه لباس بپوشد، با چه کسانی دوست باشد، چگونه حرف بزند و به طور خلاصه چگونه زندگی و فکر کند. این‌ها تأثیراتی است که والدین بر زندگی کودکان می‌گذارند و همین عوامل مسیر زندگی آیندة آنان را تعیین خواهد کرد. این همان است که به صورت تأثیر غیرمستقیم والدین، در تمام مراحل زندگی خودنمایی می‌کند و به طور کامل تحت تأثیر شیوة زندگی والدین قرار دارد؛ اما زمانی که این فرزندان بزرگ شده و درگیر مسائل ازدواج و انتخاب همسر می‌شوند، خانواده می‌تواند تأثیری مستقیم نیز داشته باشد؛ در عین اینکه نظر خود را به فرزندش، تحمیل نکند. در این زمان پدر و مادر می‌توانند به عنوان یک پیشنهاد نظر خود را اعلام کرده و تجربیات‌شان را در اختیار او قرار دهند؛ با این پیش‌فرض که حتماً شرایط فرزندشان را درک کرده، به این امر از زاویة دید او نیز نگاه کنند و به سخنانش گوش دهند. آن‌ها باید در نظر داشته باشند که به هیچ وجه نظرات خود را مستبدانه به جوان‌شان تحمیل نکنند، بلکه باید در این مسیر با فرزندشان هم‌قدم شوند و تمام طول مسیر را به صورت یک مشاور در کنار او باشند. والدین موفق کسانی هستند که فرزندشان را مقتدرانه تربیت کرده و آنان را به شیوه‌ای پرورش می‌دهند که خودشان بتوانند بهترین راه را انتخاب کنند. تحمیل عقاید و نظرات و نشنیدن سخن جوان، تنها او را به لجاجت انداخته و باعث می‌شود که در این مسیر تصمیماتی عجولانه گرفته و زندگی خود را از همان ابتدا، در مسیری نادرست بیاندازد.
هدایت بدون تعیین تکلیف
بی‌تردید والدین در زمان ازدواج فرزندشان متحمل فشارهای زیادی می‌شوند. خوشبختی فرزندان آرزوی والدین است و انتخاب همسر مناسب بزرگ‌ترین دغدغة آن‌ها؛ اما ترس از ازدواجی ناموفق نباید مانع رفتار سنجیدة والدین شود. باید بدانید که رفتار شما در این زمان می‌تواند تعیین کننده خوشبختی یا نگون بختی فرزندتان باشد. در این راه باید صبوری کرد؛ صبری بیشتر از تمام سالیان تربیت فرزند، از آغاز تا کنون. این قدمی است بزرگ و البته بسیار سخت. اگر نظری مخالف نظر او دارید، بدون موضع‌گیری و کاملاً حساب شده آن را مطرح کنید. هرگونه موضع‌گیری آمرانه او را دچار بدبینی و در نهایت انتخابی نادرست خواهد کرد. بدون شک شما صلاح فرزندتان را می‌خواهید و به قول معروف چند پیراهن بیشتر از او پاره کرده‌اید. دلایل عقلی و احساسی او را بشنوید و در صورت نیاز او را راهنمایی کنید. شرایط روحی او را درک کرده و در صورت مخالفت با فرد مورد نظر او، تمام دلایل خود را دوستانه مطرح کنید. جوانان در این زمان با کوچک‌ترین اشتراکی با فرد مورد علاقه، گمان به خوشبختی مطلق می‌برند. باید به آنان بفهمانید که این‌ها تصوری بیش نیستند؛ تصوراتی که چند صباحی پس از آغاز زندگی مشترک رنگ می‌بازند. اگر شخصی را مدنظر دارید او را معرفی کرده و محاسن او را مطرح کنید؛ اما در نهایت تصمیم را به خود آن‌ها واگذار کنید.
تجملات مانع ازدواج آسان
ازدواج این پیمان آسمانی و ضرورت حیاتی، امروزه به دلیل تجملات به شدت کاهش یافته‌است. این روزها چشم‌وهم‌چشمی در هر مرحله‌ای از زندگی جلوه‌گری می‌کند؛ که مهم‌ترین آن‌ها امر ازدواج است. هزینه‌های سرسام‌آوری که بر این امر مقدس تحمیل شده است، آن را به کابوسی برای جوانان تبدیل کرده که در سایة این کابوس حتی از نام ازدواج هم گریزانند. هزینه‌های سنگینی که به دلیل دو ساعت مراسم و جلوه‌گری و فخرفروشی به دیگران، بر گردن جوانان گذاشته می‌شود و تا سال‌ها زیر بار سنگینی آن هزینه‌ها، کمرشان خم می‌شود؛ باعث می‌شود که جوانان از تشکیل خانواده فراری بوده و زیر بار این مسئولیت نروند. تجملات و اسراف که خداوند بندگانش را از آن نهی کرده است، با این سنت حسنه و موردِ امرِ خداوند، آمیخته و آن را به ورطة نابودی کشانده‌اند. در قرآن در مورد اسراف‌کنندگان آمده: «همانا اسراف‌کاران برادران شیاطین هستند.» (سوره اسراء، آیة۲۷) این آیه و آیات فراوان دیگری در کنار صدها حدیث دربارة اسراف، بیان‌گر میزان منفور بودن این عمل نزد خداوند متعال هستند. پس باید در هر کاری از اسراف پرهیز کرد؛ چه رسد به این امر مقدس که پایه‌های دینِ هر فردی بر آن بنا شده است؛ چنان‌که پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند: «کسی که ازدواج کند، نصف دینش را حفظ کرده است.»(مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۱۵۴)
ازدواج به سبک اسلام
ازدواج یک نیاز طبیعی است و قوانین و قواعد مخصوص به خود را دارد. به فرموده رسول اکرم(ص): «ازدواج سنت من است.» (جامع الاخبار، ص۱۰۱) پس برای به دست آوردن قوانین و قواعد آن، باید به سیره و زندگی ایشان رجوع کرد. سنت‌هایی مانند تأمین جهیزیة چشم‌گیر، مهریه‌های بالا، خریدهای سنگین طلا، تهیة خانه لوکس، مراسم عروسی آنچنانی و هزینه‌های گزاف دیگری که جوانان را از تصور ازدواج فراری می‌دهند، در هیچ کجای دین اسلام جایی ندارند. اگر بخواهیم در امر ازدواج مانند قوانین دین اسلام عمل کنیم، باید به ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) رجوع کنیم و از ایشان الگو بگیریم؛ که در نهایت سادگی و با کمترین هزینه، زندگی مشترک‌شان را آغاز کردند. مسئله مهم در امر ازدواج، علاقه زوجین به یکدیگر، تقوا و شخصیت دو طرف است. نباید اجازه دهیم که مسائل مالی، مانع ازدواج جوانان‌مان شود. مادیات هرگز نمی‌تواند باعث خوشبختی آنان باشد؛ غرق شدن در مادیات موجب کاهش ازدواج گشته و به طبع باعث فروپاشی جامعه می‌گردد. ازدواج صحیح ازدواجی است که از همان ابتدا بر مبنای اصول دینی و عقلانی صورت بگیرد. امید است که جوانان با رعایت این عوامل زندگی مشترکِ موفق و سرشار از پیروزی داشته باشند.
