شلختگی و آراستگی
کیف دستی شلوغ و نامرتب، کمدی انباشته از لباس های چرک و چروکیده، دستمال ها و کاغذهای مچاله شده در کف اتاق، جوراب های لنگه به لنگه، موهای چرب و عرق کرده و… شما را یاد چه کسی می اندازد؟ حتما شما هم در اطرافیان خود به افراد شلخته و نامنظم برخورد کرده اید یا حداقل در مورد آن ها و کارهایشان چیزهایی را شنیده اید. حتی ممکن است خود شما نیز کمی شلخته و نامنظم باشید.
شلختگی یکی از خصیصه های ناپسند رفتاری است که نه تنها موجب بروز مشکلاتی در زندگی شخصی فرد می شود، بلکه ممکن است زندگی اطرافیان را نیز تحت الشعاع قرار دهد. اندک نیستند مادران و پدرانی که از بی نظمی فرزندانشان به ستوه آمده اند یا زن و شوهرانی که به سبب شلختگی و نامرتبی همسر، به شدت در رنج هستند و خود را مجبور به ترک زندگی مشترک می بینند. برای اینکه بدانید شلختگی چیست، چگونه به وجود می آید و برای خلاص شدن از آنچه باید کرد، این مطلب را تا انتها بخوانید.
شلختگی چیست و شلخته کیست؟
نامرتب بودن یا در زبان عامیانه، همان شلخته بودن، دلایل بسیار و انواع مختلفی دارد و هرکس بنا بر ویژگی های شخصیتی، تربیت خانوادگی و سبک زندگی خویش، تعریفی متفاوت از دیگری، راجع به تمیزی با شلختگی دارد. برخی از افراد به محض دیدن چند برگ کاغذ مچاله شده روی میز، تصور می کنند صاحب میز باید فرد شلخته و بی نظمی باشد، اما عده ای دیگر، در دنیایی از هرج و مرج هم زندگی کنند، هرگز گمان نمی برند که اینها نشانه شلختگی است. معمولا شلخته ها مشکلی با این اخلاق ندارند و فکر می کنند زندگی شان کاملا طبیعی است و این دیگران اند که سخت می گیرند و مدام در پی حرف و حدیث هستند.
افراد بی نظم و شلخته را می توان در چهار گروه دسته بندی کرد: دسته اول، توده درست کن ها هستند؛ همان کسانی که برای در دسترس بودن وسایل مهم، سعی می کنند آنها را بالای انبوهی از وسایل روی هم ریخته شده قرار دهند، دسته دوم، شلخته های مخفی کار هستند که در ظاهر آدم های مرتب و منظمی به نظر می آیند، اما به واقع بسیار نامنظم هستند، دسته سوم، شلخته های ریخت و پاش کننده هستند؛ افرادی که هر چیزی را در هر جایی که دوست داشته باشند، می اندازند و معمولا نیز، چون فراموش کارند، هرگز نمی توانند وسایل را به تنهایی پیدا کنند و دسته آخر کسانی هستند که اجازه می دهند برای چند روز همه چیز زندگی شان به هم ریخته و نامرتب باشد، اما بدترین نوع شلختگی، متعلق به افرادی است که بهداشت شخصی خود را رعایت نمی کنند.
امان از دست این همسر
این موضوع به خصوص در زندگی مشترک و میان زن و شوهرهایی که یکی تمیز است و دیگری بی نظم، بسیار مشکل آفرین است. رعایت نکردن بهداشت در روابط زناشویی زوجین بیش از دیگر ابعاد شلختگی، مشکلاتی را به وجود می آورد که کاهش میل به برقراری رابطه، از مهم ترین آن ها به شمار می آید. سردی جنسی به تدریج با کاهش میزان دفعات برقراری رابطه زناشویی، باعث شکل گیری روابط عاری از شور و شوق و از سر اکراه می شود که در نهایت نیز ممکن است به جدایی کامل همسران از یکدیگر بینجامد. معمولا افراد بصری که قدرت دیداری قوی تری دارند، بیشترین آسیب را در مقابل همسران شلخته و نامرتب متحمل می شوند . ماجرا وقتی دردناک تر می شود که هریک از همسران، خود را برای دیگران مرتب و منظم و تمیز نگاه دارند، اما هنگام حضور در خانه، به ظاهر و نظافت شخصی خود اهمیت ندهند. بی گمان چنین احوالی چندان خوشایند دل هیچ زوجی نیست و اثرات مخرب آن را می توان روی روابط زوج و زندگی مشترکشان مشاهده کرد.
پیش به سوی درمان شلختگی
معمولا افراد نامرتب و بی نظم، خود قبول ندارند که فرد شلخته ای هستند و فکر می کنند کاری که انجام می دهند، عین تمیزی و درستی است. شاید تنها به وقت بروز مشکلی در زندگی متوجه اشتباهشان شوند و برای رفع آن به فکر بیفتند. به همین دلیل اولین گام در درمان شلختگی، این است که فرد، خود بخواهد از این شرایط خلاص شود و آگاهانه سعی در بهبود وضعیتش داشته باشد. تجارب بالینی نشان داده است که اگر کسی نخواهد، بهترین درمان ها و روش های مختلف اصلاح و تغییر رفتار هم نتیجه ای نخواهد داشت. چه در زندگی مشترک باشید و چه در زندگی شخصی، بهتر است با تنظیم یک قرارداد، به حل این مشکل بپردازید. در این مسیر می توانید از یکی از اعضای خانواده بخواهید که نقش ناظر را برعهده بگیرد و در صورت فراموشی با سهل انگاری، موضوع را برایتان یادآوری کند. همچنین ناظر باید پویا و فعال باشد و در هر مرحله از درمان، فرد شلخته را همراهی کند؛ چه بسا اگر گوشه ای بایستد و فقط با پیام های کلامی، فرد را به انجام کارهای مختلف تشویق کند، راه به جایی نخواهد برد و نتیجه مطلوبی را دریافت نخواهد کرد.
درمان شلختگی
در درمان شلختگی، اصل «جلوگیری از بروز رفتار»، باید به عنوان یک اصل مهم، مد نظر قرار گیرد؛ یعنی هرگز اجازه ندهید رفتار نادرست انجام شود؛ به همین دلیل لازم است برای مدتی روی رفتارهای فرد شلخته نظارت کامل اعمال و به حداقل رفتار مطلوب و اصلاح شده او توجه نشان داده شود. از سوی دیگر، در برخورد با این افراد، باید به شدت از پیام های کلامی تند و زننده اجتناب کرد؛ چراکه ممکن است تأثیر کاملا معکوسی داشته باشد. پیام های کلامی تند، لحن نامناسب، پرخاشگری، تحقیر، سرزنش، انتقادهای کوبنده و … تأثیری بسیار منفی دارند. لازم به یادآوری است که زمان لازم برای تغییر رفتار، در برخی از افراد طولانی تر و در بعضی دیگر کوتاه تر است. برای کسب موفقیت، باید صبر و حوصله بسیار داشت. انجام منظم تمرینات، مشکل شلختگی را به میزان ۹۰ درصد کاهش می دهد، اما اگر ریشه رفتار فرد در کودکی بوده و به دلایل خاصی نیز تثبیت شده باشد، نیاز به درمان های تخصصی دارد.
