اهمیت صله رحم در بیان ائمه اطهار(ع)
نگاهی به بیرون می اندازی. تا چشم کار می کند، دیوار است و پنجره های بسته. باز تو می مانی و لحظات سنگینی که به سختی می گذرند. با خود آرزو می کنی کاش در این دقایق کسی در خانه را می نواخت تا با آمدنش سکوت و تنهایی حاکم بر فضا می شکست. به یاد آن روزها می افتی؛ همان ایامی که در خانه ها به روی هر آشنا و غریبه باز بود و هیچ مهمانی، ناخوانده محسوب نمی شد. لحظات شیرینی که خان دایی، خاله جان، عمه خانم و دیگر اقوام در مهمان خانه بزرگ اما ساده و بی ریای خانه جمع می شدند؛ گل می گفتند و گل می شنیدند. تو هم مملو از شیطنت کودکانه، با سایر بچه ها راهی حیاط می شدی تا در کنار حوض آبی رنگ حیاط، به میوه هایی که مادر مشغول شستن آن ها بود، ناخنکی بزنی. بوی خوش غذایی که به همت زنان فامیل تهیه شده بود، اشتهای همه را باز می کرد و تمام اهل خانه را سر سفره می کشاند. سفره هایی با یک نوع غذا که برکت شان نان بود و تزیین شان اندکی سبزی و چند دانه خرما. سفره که جمع می شد استکان های کمر باریک، میزبان چای لب سوز، لب ریز و لب دوز می شدند. هر کسی از هر دری سخن می گفت؛ از غم ها، شادی ها، مشکلات و ماجراهایی که شنیدن شان خالی از لطف نبود؛ اما حال از آن روزها چه مانده است؟ مقابل چشم های تو پرده هایی آویخته شده که هیچ گاه کنار نمی روند؛ مبلمان شیکی که جز اهالی خانه، کمتر کسی به آن تکیه می زند؛ و ظروفی که چندان فرصت نمایش آن ها فراهم نمی شود؛ و این یعنی زندگی امروز! که شاید واژه روزمرگی و تکرار برایش مناسب تر باشد!
دیر زمانیست که لحظات مان ساز و کوک خوشی ندارد. هیاهوی پوشالی اطراف مان، نه تنها ما، که فرزندان مان را هم از حضور دیرهنگام و کوتاه مدت اقوام و آشنایان، بی نصیب گذاشته و می گذارد؛ به شکلی که حتی با آن ها احساس غریبی و بیگانگی می کنند. چنین تقصیری قطعاً از آن من و توست که ناخواسته و با هزار دلیل و بهانه، سنتی حسنه را زیر پا گذاشته ایم؛ سنت سبزی به نام «صله رحم» که نامش را شنیده ایم؛ اما شاید فلسفه اش را ندانیم. پس به سراغ یکی از صاحب نظران در زمینه آداب و سنن اسلامی –ایرانی می رویم تا نظرات او را در این امر مهم با دیگر عزیزان دغدغه مند به اشتراک بگذاریم.
حجت الاسلام والمسلمین «قدرت الله ابراهیمی» با استناد به روایات وارده از معصومین(ع)، اجرای سنت صله رحم را از وظایف مؤمنان و مسلمانان می داند. او با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) که فرموده اند: «با یکدیگر پیوند داشته و به هم نیکی و رحم کنید.»؛ یادآور می شود که اهمیت این موضوع به حدی است که امیرالمؤمنین علی(ع) هنگام شهادت به فرزندان شان خاطرنشان می کنند: «بر شما باد محکم کردن پیوندهای دوستی و محبت؛ و از شما دور باد پشت کردن به یکدیگر و بریدن از هم.» احادیث و روایات بسیاری در خصوص پرداختن به این سنت وجود دارد؛ اما آن چه توجه به صله رحم را دوچندان می کند، آثار این سنت است. نخستین اثر صله رحم افزایش عمر است؛ چنان که امام صادق(ع) به نقل از رسول اکرم(ص) فرموده اند: «صله رحم عمر را افزایش می دهد.» اثر دیگر این سنت، جلب محبت است؛ یعنی کسی که صله رحم را به جا می آورد، میان مؤمنان محترم و عزیز می شود. به تأخیر انداختن اجل، زدودن فقر و افزایش روزی، دفع بلا، پاکیزه ساختن عمل، نیکو کردن خلق وخو و تصفیه نفس از محاسن دیگر پرداختن به صله رحم است. همچنین به گفته این صاحب نظر، در سایه چنین سنتی افراد فامیل زیاد می شوند و شخص از گناه و بدی ها در امان می ماند؛ همچنین حسابرسی به اعمال این افراد در روز قیامت آسان و ورودشان به بهشت راحت تر میسر می شود.
در خصوص اهمیت این فریضه، آمده است که شخصی به نزد رسول اکرم(ص) رفت و از ایشان پرسید که در دین اسلام چه چیزی از سایر امور بهتر است؟ پیامبر فرمودند: «ایمان به خدا» آن شخص باز سؤال کرد که پس از آن چه چیزی؟ و رسول خدا(ص) پاسخ دادند: «صله رحم» در جای دیگری هم از پیامبر(ص) آمده که فرمودند: «منفورترین عمل در پیشگاه خدا پس از شرک به او، قطع صله رحم است؛ چرا که قاطع این عمل وارد بهشت نمی شود و عمرش نیز کوتاه می گردد.» همچنین قطع صله رحم، موجبات نابودی و هلاکت را فراهم می آورد. با این اوصاف کدام یک از ما خواهان ورود به بهشت نیست؟ مگر نه این که ما به حکم مسلمانی و ایرانی بودن مان، اعتقاد داریم مهمان حبیب خداست و رزق و روزی اش را خدا می رساند؟ پس چرا خانه های مان را از این نعمت ها و برکات الهی بی نصیب کرده ایم؟ هیاهوی زندگی، مشغله ها و گرفتاری ها، گرایش به تجملات و زندگی های امروزی، همه و همه هر چند وجود دارند، اما نمی توانند چنین سنت سبزی را به خزان تبدیل کنند؛ اگر کمی باورها و ارزش های مان را قدر نهیم و آن ها را بازسازی و یادآوری کنیم.
