ارزش شهید و شهادت در روایات

ارزش و فضیلت شهید و شهادت در روایات

جایگاه و ارزش شهید و مقام شهادت در روایات نیز مورد اشاره قرار گرفته است که به برخی از آنها اشاره می کنیم

۱. بخشش گناهان

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «و اذا ودعهم اهلوهم بکت عليهم الحيطان و البيوت، و يخرجون من ذنوبهم کما تخرج الحيتة من سلخها» ¹؛ «چون رزمندگان با اهل و خانواده خود خداحافظی کنند، ماهی ها و خانه ها بر آنان می گریند، و ایشان از گناهان خود خارج می شوند، همان گونه که مار از پوست خود خارج می شود.»

امام صادق عليه السلام می فرمایند: «کسی که در راه خدا به شهادت برسد، هیچ یک از گناهان و بدیهایش به او ارائه نخواهد شد (یعنی از همه آنها چشم پوشی خواهد شد).»^۲

همچنین امام باقر عليه السلام می فرمایند: «اولین قطره خون شهید، کفاره تمام گناهان اوست، مگر بدهی ها (حقوق الناس) که کفاره آن، ادای آنهاست.»^۳

و در حدیثی دیگر پیامبر صلی الله عليه و آله فرمودند: «کشته شدن در راه خدا، کفاره تمام گناهان است، مگر امانت؛ و امانت در نماز است و امانت در روزه است و امانت در سخن است و سخت ترین امانت، در ودیعه هاست.» ^۴

۲. برتری شهادت از مرگ طبیعی

الف) پیامبر صلی الله عليه و آله می فرمایند: «أشرَفُ المَوتِ قَتلُ الشهادَةِ ؛⁵ شریف ترین و بالاترین نوع مردن، شهادت است.» 

ب) امام على ما می فرمایند: « إنّ أكرَمَ المَوتِ القَتلُ ، و الذي نَفسُ ابنِ أبي طالبٍ بِيَدِهِ، لَألفُ ضَربَةٍ بالسَّيفِ أهوَنُ عَلَيَّ مِن مِيتَةٍ عَلَى الفِراشِ في غَيرِ طاعَةِ اللّه؛ ⁶همانا گرامی ترین مرگ ها، کشته شدن در راه خداست. سوگند به آن کسی که جان پسر ابوطالب در دستان اوست، هزار ضربت شمشیر بر من آسان تر از مرگ در بستر استراحت، در مخالفت با خداست.»

 مردان خدا ز خاکدان دگرند

مرغان هوا ز آشیان دگرند

منگر تو ازین چشم بدیشان کایشان

فارغ ز دو کون و در مکان دگرند ⁷

٣. شفاعت شهید و مقام شهادت

الف) پیامبر می فرمایند: «يشفع الشهيد في سبعين من أهل بيته؛ ^۸ شهید هفتاد نفر از بستگان خود را شفاعت می کند.» 

ب) امام صادق عليه السلام از پدران خود، از پیامبر صلی الله عليه و آله نقل می فرماید: « ثَلاَثَةٌ يَشْفَعُونَ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَيُشَفَّعُونَ اَلْأَنْبِيَاءُ ثُمَّ اَلْعُلَمَاءُ ثُمَّ اَلشُّهَدَاءُ؛ ^۹ سه گروه در روز قیامت به سوی خداوند شفاعت می کنند: انبیاء سپس علما سپس شهدا.»

۴. پاداش بهشتی

از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که می فرمایند: شهید دارای چند پاداش است:

عند اول قطرة من دمه يكفر عنه کل خط و يري مقعده في الجنة، و يزوج من الحور العين، ويؤمن من الفزع الأكبر ومن عذاب القبر، ويحلي حلي الايمان؛ ¹⁰ با ریختن اولین قطره خون شهید، تمام خطاها و گناهانش بخشیده و نادیده گرفته می شود؛ و جایگاه خود را در بهشت می بیند؛ و از همسران بهشتی اختیار می کند؛ و همچنین از فزع اکبر (گریه و زاری) و عذاب قبر در امان است؛ و از لباس های بهشتی بر او می پوشانند.»

۵. زیارت شهدا توسط پیامبر صلی الله عليه و آله و سلام دادن بر آنها

رسول اکرم صلی الله علیه و آله در روز احد بالای سر جنازه «مصعب بن عمير» ایستاد و برای او دعا کرد و سپس فرمود: «ان رسول الله يشهد أن هولاء شهداء عندالله يوم القيامة فأتوهم زوروهم وسلموا عليهم فوالذي نفسي بيده، لا يسلم عليهم أحد إلي يوم القيامة، إلآ ردوا عليه، یرزقون من ثار الجن و وتح؛ ¹¹ رسول خدا گواهی می دهد که شهدا شاهدان من نزد خدا در روز قیامت هستند. بیابید و ایشان را زیارت کنید و بر آنان سلام نمایید که سوگند بر آنکه جانم در دست اوست، هیچ کس نباشد که بر آنها سلام کند، الا اینکه جوابش را می دهند. و آنها از میوه های بهشتی و هدایای آن روزی داده می شوند.»

۶. گشوده شدن درهای بهشت بر روی شهدا

 امام علی علیه‌السلام در خطبه ۲۷ «نهج البلاغه» در این باره می فرماید: «إنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخاصَّةِ أولیائِهِ؛ ¹² همانا جهاد دری از درهای بهشت می باشد که خداوند آن را بر دوستان خاصش گشوده است.»

پس مجاهدین در راه خدا و شهدا هستند که شایستگی ورود به بهشت از این باب را دارند.

 ٧. اولین واردشونده به بهشت

امام رضا علیه السلام از پدرانش عليهم السلام نقل می کنند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: اولین کسی که به بهشت وارد می شود، شهید است. ¹³

۸. علاقه معصومین علیهم السلام به شهادت

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: «سوگند به آنکه جانم در دست اوست! دوست دارم در راه خدا کشته شده، سپس زنده گردم و باز کشته شوم و بار دیگر زنده گردم و باز کشته شوم.»؛ ¹⁴

امام على علیه السلام می فرمایند: «سوگند به خدا! اگر نبود امید من به کشته شدن در راه خدا هنگام ملاقات دشمن، اگر مقدر باشد، هر آینه بر مرکب خود سوار شده، از شما دوری می نمودم و همراهی شما را مادامی که باد جنوب و شمال می وزد (همیشه) درخواست نمی کردم.»¹⁵

۹. بوی خوش شهدا

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «زمِّلوهم بدمائِهِم فإنَّهُ ليسَ كلْمٌ يُكلَمُ في اللَّهِ إلَّا يأتى يومَ القيامةِ يَدمَى لونُهُ لونُ دمٍ وريحُهُ ريحُ المسْكِ؛ ¹⁶ شهدا را با بدن پر خون دفن کنید؛ زیرا آنها با همین وضع در قیامت محشور می شوند، در حالی که رنگ بدنشان رنگ خون است؛ ولی بوی بدنشان مانند مشک و عنبر خوشبو می باشد.»

محشور شدن شهدا با این وضع در قیامت، خود گواه است که آنها در راه خدا شهید شده اند.

۱۰. بالاترین عمل نیک

پیامبر اکرم می فرمایند: «فَوقَ كُلِّ ذِي بِرٍّ بِرٌّ حتّى يُقتَلَ الرجُلُ في سبيلِ اللّه، فإذا قُتِلَ في سبيلِ اللّه فليسَ فَوقَهُ بِرٌّ؛ ¹⁷ بالاتر از هر عمل نیکی، باز عمل نیکوی دیگری وجود دارد، مگر شهادت در راه خدا که بالاتر از آن هیچ عمل نیکویی وجود ندارد.»

 ۱۱. محبوب ترین قطره ها

پیامبر اکرم می فرمایند: «مِن قَطرةٍ أحَبَّ إلى اللّه ِ عزّ و جلّ مِن قَطْرَتَينِ : قَطرةُ دَمٍ في سبيلِ اللّه، و قَطرةُ دَمعَةٍ في سَوادِ اللّيلِ ، لا يُريدُ بها عبدٌ إلاّ اللّه عزّ و جلّ؛ ¹⁸ هیچ قطره ای نزد خداوند محبوب تر از دو قطره نیست: قطره خونی که در راه خدا ریخته می شود و قطره اشکی که در تاریکی شب از چشم بندهای برای خدا می ریزد.»

منابع:

١. کشف الاسرار و عدة الأبرار، ابوالفضل رشید الدین میبدی، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۱ش، ج ۲، ص ۳۴۷.

۲. وسائل الشيعه، محمد حر عاملی، کتابخانه اسلامیه، تهران، ۱۳۶۷ش، ج ۱۱، ص ۹.

٣. همان.

۴. المعجم الكبير، سلیمان بن احمد طبرانی، مكتبة ابن تيمية، قاهرة، بی تا، ج ۱۰، ص ۲۷۰.

۵. بحار الانوار، محمدباقر مجلسی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ق، ج ۶۷، ص ۸.

۶. نهج البلاغه، سید محمد بن حسین رضی، ترجمه: محمد دشتی، انتشارات لاهیجی، تهران، ۱۳۷۹ش، خطبه ۱۲۳.

۶. نهج البلاغه، سید محمد بن حسین رضی، ترجمه: محمد دشتی، انتشارات لاهیجی، تهران، ۱۳۷۹ش، خطبه ۱۲۳.

 ٧. ابوسعید ابوالخیر.

۸ کنز العمال من سنن الأقوال و الافعال، علاء الدين متقی هندی، مطبعة مجلس دایرة المعارف العثمانية، حیدرآباد هند، ۱۳۷۰ق، ج ۴، ص ۴۰۱.

۹. بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۱۴.

10. کشف الاسرار، ج ۱، ص ۴۱۷.

11. همان.

12. نهج البلاغه، ص ۷۶.

13. صحيفة الرضا عليهالسلام، علاء الدین حجازی، ندای اسلام، مشهد، بی تا، ص ۴۲.

14. فضائل الخمسة من الصحاح الستة، مرتضی فیروز آبادی، نشر الاسلامية، تهران، ۱۳۹۲ق، ج ۱، ص ۱۱۶.

15. شرح نهج البلاغه، سید علینقی فیض الاسلام، نشر آثار فیض، تهران، ۱۳۵۱ق، ج ۲، صص ۳۶۹-۳۷۰.

۱6. بحار الانوار، ج ۴۵، ص ۳۲.

17. وسائل الشيعة، ج ۱۵، ص ۱۷.

18. الخصال، شیخ محمد بن علی بن بابویه صدوق، مؤسسه نشر اسلامی، قم، ۱۴۰۳ق، ج ۱، ص ۵۰.